Απόσπασμα από το "Κομμουνιστικό Μανιφέστο"
«Όλες οι παμπάλαιες εθνικές βιομηχανίες έχουν εξολοθρευτεί και εξακολουθούν να εξολοθρεύονται. Εκτοπίζονται από νέες βιομηχανίες, η εισαγωγή των οποίων γίνεται ζήτημα ζωής ή θανάτου για όλα τα πολιτισμένα έθνη, από βιομηχανίες που δεν επεξεργάζονται πια εγχώριες πρώτες ύλες, αλλά πρώτες ύλες αντλημένες από τις πλέον απόμακρες ζώνες, τα προϊόντα των οποίων δεν καταναλώνονται μοναχά στην ίδια τη χώρα αλλά σε όλα τα σημεία του πλανήτη. Στη θέση των παλιών αναγκών, που τις κάλυπταν τα εγχώρια προϊόντα, βρίσκουμε νέες ανάγκες, η ικανοποίηση των οποίων απαιτεί προϊόντα από τις πιο μακρινές χώρες, από τα πιο διαφορετικά κλίματα. Στη θέση της παλιάς τοπικής και εθνικής αυτάρκειας και αποκλειστικότητας, έχουμε συναλλαγές από και προς κάθε κατεύθυνση, μια καθολική αλληλεξάρτηση των εθνών. Και αυτό τόσο στην υλική όσο και στην πνευματική παραγωγή. Τα πνευματικά προϊόντα κάθε μεμονωμένου έθνους γίνονται κοινό κτήμα. Η εθνική μονομέρεια και αποκλειστικότητα γίνονται ολοένα και πιο ανέφικτες, και από τις πολυάριθμες εθνικές και τοπικές φιλολογίες αναδύεται μια φιλολογία παγκόσμια.»
Σπάνια ο μαρξισμός επέδειξε τέτοιο διορατικό πνεύμα.
4 σχόλια:
Καμία επιστημονική προσέγγιση με αναφορά στην κοινωνία και την οικονομία δεν μπορέι να πέσει έξω (τουλάχιστον σε σημείο κατάρρευσής της).
Δεν εξηγούνται τα πάντα από τις οικονομικές σχέσεις. Άλλωστε η επιστημονικότητα του μαρξισμού τον οδήγησε σε νομοτελειακές λογικές που πορρώ απέχουν από την κριτική στον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής.
Κι όμως, Αντώνη, η οικονομία και οι κοινωνικές σχέσεις είναι που διαμορφώνουν τα πάντα. Και λέγοντας κοινωνικές σχέσεις εννοώ κάθε κοινωνική αλληλεπίδραση (οικονομική, μιντιακή, πολιτική κλπ). Ως επιστημονική θεωρία δεν έχει σίγουρα καταρρεύσει, έχει τροποποιηθεί, έχεισ υμπληρωθεί κι αναθεωρηθεί, αλλά σίγουρα δεν έχει καταρρεύσει.
Δήμο είναι άλλες οι οικονομικές και άλλες οι κοινωνικές σχέσεις. Διαπλέκονται με έναν παράξενο τρόπο τον οποίο προσπάθησε να εξηγήσει ο Μαρξ στην εποχή του. Απλώς έχει αποδειχθεί ιστορικά ότι υπάρχει η σχετική αυτονομία (βλ. Laclau, Mouffe, Πουλαντζά κ.α.) σχέσεων, υποκειμένων, συλλογικοτήτων. Δες πχ πως αναλύει ο Foucault το θέμα της βιοεξουσίας και θα καταλάβεις ότι δεν υπάρχουν μόνο οι κινήσεις στο οικονομικό επίπεδο που επιφέρουν αλλαγές στο εποικοδόμημα αλλά και άλλοι μηχανισμοί που ξεπερνούν τη παραδοσιακή μαρξιστική αντίληψη της camera obscura.
Δημοσίευση σχολίου